Leczenie ran

1. Rany trudno gojące się – gojenie przez ziarninowanie

• znaczny ubytek tkanek
• rana nie może być zamknięta przy użyciu metod fizycznych
• długi czas gojenia
• leczenie oparte jest na procesach rekonstrukcji tkanek – ubytek wypełnia ziarnina, na którą napełza naskórek i tworzy się blizna

2. Rany ostre – gojenie doraźne przez rychłozrost

• pochodzenia chirurgicznego lub świeże rany urazowe
• minimalna utrata tkanek
• brzegi zostają łączone dzięki szwom lub przy użyciu plastra

Fazy gojenia

Nie istnieje jeden uniwersalny opatrunek, który może być zastosowany w każdym przypadku. Opatrunki pełnią różne funkcje: oczyszczającą, chłonną czy ochronną, często się uzupełniają i żaden z nich samodzielnie nie sprosta wszystkim potrzebom rany przechodzącej przez kolejne etapy gojenia:

• fazę zapalenia (wysięku)
• fazę ziarninowania i naskórkowania (wzrostu)
• fazę dojrzewania (przebudowy)

Faza zapalenia (wysięku)Ta faza jest odpowiedzią organizmu na uraz. Z powodu zaburzeń krążenia, rozszerzenia i zwiększenia przepuszczalności naczyń włosowatych pojawia się obrzęk, któremu towarzyszy wysięk.

Funkcje opatrunku w fazie zapalenia:

• zatamowanie krwawienia
• przyspieszenie naturalnego oczyszczenia rany
• pochłanianie nadmiaru wydzieliny
• zapobieganie infekcji wtórnej

Faza ziarninowania i naskórkowania (wzrostu)

ziarninowanie

• utrzymanie wilgotnego środowiska
• pochłanianie nadmiaru wydzieliny
• ochrona przed urazem mechanicznym
• zapobieganie infekcji wtórnej

Naskórkowanie

• utrzymanie wilgotnego środowiska
• ochrona delikatnego naskórka podczas zmiany opatrunku

Faza dojrzewania

Dojrzewanie – wolna reorganizacja mikroskopowej struktury tkanki bliznowatej, przebudowa prowadzi do poprawy wytrzymałości blizny, jej zmniejszenia i wygładzenia. Ten etap może trwać miesiącami a nawet latami. W leczeniu nieprawidłowego bliznowacenia stosuje się:

• miejscowe opatrunki silikonowe
• ucisk bandażami lub specjalistyczną odzieżą uciskową
• zabiegi chirurgiczne, terapię kortikosteroidową, laser i kriochirurgię

Funkcje opatrunku w fazie dojrzewania:

• wygładzenie blizny
• wybielenie blizny
• zmniejszenie blizny

Co to jest wysięk z rany?

Wysięk z rany jest płynem szczególnym nazwanym w przeszłości nawet „balsamem natury” pojawia się już w pierwszej fazie leczenia rany, zaraz po urazie. Wysięk zawiera wiele różnych składników w tym czynniki odżywcze dla czynnie metabolizujących komórek:

• bardzo nieliczne czerwone krwinki
• aż 6 razy więcej białych krwinek niż krew
• mniej glukozy, ale tyle samo minerałów co krew
• proteiny – wśród, których znajdują się enzymy ważne dla procesu gojenia, które powodują oczyszczenie rany i usuwanie zniszczonych tkanek

W normalnie gojącej się ranie jego ilość zmniejsza się wraz z upływem czasu. W ranie, która ma zaburzony proces gojenia ilość wysięku nie zmniejsza się w czasie a zarządzanie nim może stanowić spore wyzwanie dla opatrunków.

UWAGA: zmiana koloru, zapachu czy gęstości wysięku może wskazywać na zmianę stanu rany lub pojawienie się procesu zapalnego/infekcji w ranie a to sygnał do tego by ranę obejrzał i ocenił specjalista.

Rodzaj opatrunku a wskazanie jego użycia przy różnym wysięku z rany 

Modele leczenia ran trudno gojących się

Tradycyjny model leczenia ran

Poprzez stulecia rany trudno gojące się leczone były przy użyciu różnych materiałów, które miały wysuszać ranę. Tradycyjny system leczenia ran opierał się na stosowaniu opatrunków chłonnych wykonanych z gazy, które:

• zapewniały pochłanianie nadmiaru wysięku

ALE

• nie chroniły rany przed wysychaniem oraz oziębieniem, co spowalniało tempo gojenia
• nie stanowiły dostatecznej ochrony rany przed środowiskiem zewnętrznym, co mogło prowadzić do częstych infekcji ran
• przywierały do rany, co przy zmianie opatrunku powodowało uszkodzenie nowych tkanek i sprawiało ból pacjentowi
• mając ograniczone zdolności chłonne zmuszały do częstej zmiany opatrunków

Suche gojenie ran jest wciąż jak najbardziej wskazane ale dla ran ostrych gojących się przez rychłozrost.

Od momentu opublikowania pracy badawczej Georga Wintera jasnym stało się, że rany goją się znacznie szybciej, jeżeli gojenie prowadzone jest w warunkach wilgotnych, w których optymalna ilość wysięku jest utrzymywana na powierzchni rany. W związku z warunkami w jakich przebiega proces leczenia koncepcję tą nazwano WILGOTNYM LECZENIEM RAN. Zgodnie z tą koncepcją leczenie polega na zamknięciu gojącej się rany za pomocą specjalnego opatrunku, który:

• utrzymuje odpowiedni poziom wilgoci na powierzchni rany, by stworzyć optymalne środowisko gojenia
• inicjuje autolityczne oczyszczanie, co prowadzi do szybszego oczyszczenia rany i rozpoczęcia procesu gojenia
• izoluje ranę termicznie co pozwala utrzymać temperaturę na stałym poziomie i przyspiesza proces gojenia
• zapewnia długotrwałe pochłanianie nadmiaru wysięku, co ogranicza liczbę zmian opatrunków
• nie przywiera do rany, zmiana opatrunku jest bezpieczna dla nowopowstałych tkanek i bezbolesna dla pacjenta
• jest wodoodporny i chroni ranę przed środowiskiem zewnętrznym, co minimalizuje ryzyko powstania infekcji

Cechy idealnego opatrunku

Wilgotne gojenie ran jest jak najbardziej wskazane dla ran trudno gojących się ale zgodnie z jego założeniami mogą być leczone również zwykłe skaleczenia, otarcia lub zadrapania.